Η Γη στο περιήλιο (2016)

Ο Διονύσης Σιμόπουλος είναι ένας από τους σημαντικότατους Έλληνες φυσικούς και αστρονόμους. Πρόσφατα τοποθετήθηκε πάνω στο θέμα του περιηλίου, εξηγώντας το θέμα στη σωστή του βάση.

Πηγή φωτογραφίας : http://tinanantsou.blogspot.gr/2013/01/blog-post_8974.html

Στις 3 Ιανουαρίου, στην καρδιά κυριολεκτικά του χειμώνα, η Γη μας θα βρίσκεται στην πλησιέστερη απόστασή της από τον Ήλιο, και για να κυριολεκτούμε η Γη θα βρίσκεται αρκετά εκατομμύρια χιλιόμετρα πλησιέστερα στον Ήλιο απ’ ότι τον Ιούλιο! Κι αυτό γιατί η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο δεν είναι ένας τέλειος κύκλος αλλά μία έλλειψη.

Η Γη φτάνει στην πλησιέστερη απόστασή της από τον Ήλιο, που ονομάζεται «περιήλιο», στις αρχές Ιανουαρίου, και πιο συγκεκριμένα φέτος στις 3 Ιανουαρίου σε απόσταση 147.100.176 χλμ. Αντίθετα στις 4 Ιουλίου 2016 θα βρεθεί στο αφήλιο, δηλαδή στο πιο απόμακρο από τον Ήλιο σημείο της τροχιάς της σε απόσταση 152.103.775 χλμ. Καθώς λοιπόν η Γη πλησιάζει τον Ήλιο στη διάρκεια του φθινοπώρου και στις αρχές του χειμώνα, η τροχιακή της ταχύτητα αυξάνει, έτσι ώστε στο περιήλιο η ταχύτητα περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο φτάνει περίπου τα 33 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (108.000 χλμ. την ώρα), ενώ καθώς απομακρύνεται από τον Ήλιο, την άνοιξη και το καλοκαίρι, η ταχύτητά της ελαττώνεται και στο αφήλιο φτάνει περίπου τα 28 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (100.000 χλμ. την ώρα).

Παρόλα αυτά τον Ιανουάριο το κρύο παραμένει ιδιαίτερα τσουχτερό, γιατί απλούστατα η αιτία των εποχών δεν βασίζεται στην απόστασή μας από τον Ήλιο αλλά στην κλίση των 23,5 μοιρών που έχει ο άξονας της Γης μας σε σχέση με την εκλειπτική, το επίπεδο δηλαδή της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Γι’ αυτό στη διάρκεια του χειμώνα οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν πάνω στο Βόρειο ημισφαίριο της Γης με έναν πλάγιο τρόπο, ενώ συμβαίνει το αντίθετο στο νότιο ημισφαίριο οπότε εκεί έχουν καλοκαίρι. Το Καλοκαίρι ο Ήλιος ευνοεί το Βόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα, και ενώ εμείς έχουμε καλοκαίρι, στο Νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα.


ΥΓ. Όσοι διαβάζετε άλλες παρόμοιες καταχωρήσεις σε ιστότοπους του εξωτερικού θα πρέπει να διευκρινίσω εδώ ότι το φετινό περιήλιο θα συμβεί στις 22:49 Universal Time (GMT) της 2ας Ιανουαρίου 2016. Επειδή όμως έχουμε μία διαφορά δύο ωρών το περιήλιο σ’ εμάς θα συμβεί στις 12:49 π.μ. ώρα Ελλάδος της 3ης Ιανουαρίου.

Εκτυπώνοντας έναν ανθρώπινο νεφρό

Τα δικαιώματα των χιμπατζήδων!

Τις επόμενες ημέρες ένα αμερικάνικο δικαστήριο θα κληθεί να αποφασίσει σχετικά με το αν οι χιμπατζήδες θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ανθρώπους.

Πρόκειται για την τελική πράξη μιας πολύμηνης μάχης ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων, που υποστηρίζουν πως ζώα με παρόμοια χαρακτηριστικά με τον άνθρωπο, δικαιούνται των ίδιων δικαιωμάτων με τους ανθρώπους.

Σκοπός είναι να ελευθερωθούν οι χιμπατζήδες που βρίσκονται σε κλουβιά δίκην οικόσιτου ζώου, κάτι που έχει απόλυτη λογική καθώς πρόκειται για τους πιο κοντινούς μας "συγγενείς", σε βαθμό που δεν θα ήταν λάθος να καταταχθούν στο ίδιο γένος με τον άνθρωπο.

Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στο nypost.com.

5 παρανοήσεις σχετικά με την Εξέλιξη!

 1) Είναι απλώς μια θεωρία

Αντιθέτως από το πως ορίζεται στην καθομιλουμένη, στην επιστήμη με τον όρο θεωρία εννοείται μία ολοκληρωμενη και καλώς υποστηριζόμενη ερμηνεία γεγονότων.

Οι θεωρίες εξηγούν τον λόγο για τον οποίο κάτι συμβαίνει και στηρίζονται σε ενδείξεις (πχ ατομική θεωρία).

Οι νόμοι προβλέπουν τι θα συμβεί και στηρίζονται επίσης σε ενδείξεις (πχ Νόμοι κίνησης του Νεύτωνα)

Η εξέλιξη - η παρατήρηση δηλαδή ότι όλοι οι οργανισμοί μεταβάλλονται στον χρόνο - στηρίζεται σε μία επιστημονική θεωρία.
 Η επικρατούσα θεωρία είναι η Φυσική Επιλογή.

Οι "ικανότεροι" οργανισμοί είναι αυτοί που
θα μεταβιβάσουν τα γονίδιά τους στις επόμενες γενιές.

2) Επικράτηση του ικανότερου

Οι πληθυσμοί τείνουν να παραμένουν σταθεροί.

Οι οργανισμοί παράγουν περισσότερους απογόνους από όσους μπορούν να μεγαλώσουν.

Οι προσφερόμενοι πόροι δεν είναι απεριόριστοι

Συνεπώς δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν όλα τα άτομα ώστε να αναπαραχθούν.

Τα άτομα ενός πληθυσμού διαφέρουν μεταξύ τους και πολλά από τα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους, είναι κληρονομήσιμα.

Συνεπώς υπάρχει διαφορά στην ικανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής. Οι διαφορές αυτές μεταβάλλουν τους πληθυσμούς.  

 3) Ο άνθρωπος κατάγεται από τον χιμπατζή

Όλοι οι οργανισμοί έχουν κοινή καταγωγή. 

Τα διαφορετικά είδη είναι μοναδικοί πληθυσμοί αλλά "μοιράζονται" κοινά χαρακτηριστικά με άλλα είδη.

Ο άνθρωπος έχει κοινό πάνω από το 90% του γενετικού υλικού του με τα άλλα πρωτεύοντα.

(Κατάγεται ο άνθρωπος από τον πίθηκο;) και (Homo sapiens ή Pan sapiens ;)

 4) Η εξέλιξη δεν μπορεί να αποδειχθεί

Η επιστήμη λειτουργεί όπως οι ντετέκτιβ.

Με την χρήση ενδείξεων οι ερευνητές ψάχνουν για στοιχεία που θα επιβεβαιώσουν ή θα απορρίψουν έναν ισχυρισμό.

Που βρίσκονται όμως οι ενδείξεις που υποστηρίζουν την εξέλιξη ;

Ενδείξεις

Βιοχημεία και μοριακή βιολογία

Απολιθώματα

Συγκριτική ανατομία και φυσιολογία

Προσομοιώσεις Η/Υ.

Πειράματα

Αναπτυξιακή βιολογία

Βιογεωγραφία.

Δημοσιεύσεις : Προτού μια εργασία δημοσιευτεί, οι συγγραφείς στέλνουν το έργο τους σε άλλους επιστήμονες για να την ελέγξουν. Συχνά αυτό οδηγεί σε απόρριψη του έργου καθώς δεν υπάρχουν πάντα αρκετές ενδείξεις να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς των συγγραφέων.
Λιγότερο από το 7% των εργασιών δημοσιεύονται. 

5) Ο Δαρβίνος ήταν λάθος

Ο Δαρβίνος (και ο Wallace) ζούσε σε άλλη εποχή. Στήριξε την θεωρία της φυσικής επιλογής πάνω σε παρατηρήσεις που έκανε σε σπίνους στα νησιά Galapaos, καθώς και σε άλλα είδη.

Τα γονίδια τότε ήταν άγνωστα. 

Τα κύτταρα είχαν απλώς παρατηρηθεί τότε.

Οι μηχανισμοί που όρισε ο Δαρβίνος ενοποιούν ολόκληρη την επιστήμη της βιολογίας.

Σήμερα, η εξέλιξη ορίζεται ως η αλλαγή στην συχνότητα των αλληλομόρφων στο πέρασμα του χρόνου.






Τα ερωτήματα δεν έχουν απαντηθεί όλα.

Η εξέλιξη δεν εξηγεί τι είναι αυτό που ξεκίνησε την ζωή ( το κάνουν όμως άλλες επιστήμες), παρά μόνο πως διατηρείται, προσαρμόζεται και αλλάζει. 

Fight the Mammals!

Πως δουλεύει η εξέλιξη ;

Η ακριβής απάντηση στην ερώτηση, δίνεται στο παρακάτω -περίπου 10λεπτο- βιντεάκι. Έχει και Ελληνικούς υπότιτλους να επιλέξετε.

brainpickings.org 

Το χαμένο ζεύγος χρωμοσωμάτων

Όπως έχουμε δει στο παρελθόν, η σχέση του ανθρώπου με τους άλλους μεγάλους πιθήκους, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αμφισβητηθεί και όταν γίνεται, δεν μπορεί να στηριχθεί σε δεδομένα, αλλά σε προσωπικές αντιλήψεις των αμφισβητιών. Οι ομοιότητες, ανατομικές, φυσιολογικές, γονιδιακές είναι εντυπωσιακές. Ίσως όμως πιο εντυπωσιακή είναι η διαφορά που υπάρχει στον αριθμό των χρωμοσωμάτων (ή χρωματοσωμάτων). Υπάρχει όμως όντως διαφορά;

Τα χρωμοσώματα αποτελούν συγκεκριμένες δομές του γενετικού υλικού και βρίσκονται σε κάθε σωματικό κύτταρο ενός οργανισμού, σε ζεύγη. Το ένα είναι πατρικής προέλευσης και το άλλο μητρικής και περιέχουν τα γονίδια, την κωδικοποιημένη πληροφορία δηλαδή, της ύπαρξης. Αποτελούνται από δύο χρωματίδες που ενώνονται μεταξύ με το κεντρομερίδιο, προσδίδοντας στο χρωμόσωμα το χαρακτηριστικό σχήμα, σαν Χ. Στα άκρα των χρωματίδων, συναντάμε τα τελομερή. Μια πολύ πετυχημένη αναλογία για τα τελομερή είναι πως τα τελομερή είναι για την χρωματίδη, ότι το πλαστικό στην άκρη των κορδονιών για τα κορδόνια των παπουτσιών.

Τα τελομερή έχουν ως ρόλο την προστασία των χρωμοσωμάτων από την αποδόμηση και την ένωση με άλλα χρωμοσώματα. Επειδή δεν είναι εύκολη η αντιγραφή τους κατά τον κυτταρικό κύκλο, μετά το πέρας κάθε ενός, τα τελομερή "κονταίνουν" και μεταξύ άλλων, πιθανολογείται πως αυτό είναι το αίτιο της γήρανσης. Ούτε όμως και  προστασία από την συνένωση έχει 100% επιτυχία.

Ας δούμε τώρα τον αριθμό των χρωμοσωμάτων στα διάφορα γένη των πρωτευόντων. Ο άνθρωπος έχει σε κάθε σωματικό κύτταρο 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων - 22 αυτοσωμικά και ένα ζεύγος φυλετικών, τα γνωστά Χ και Υ που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το φύλο. Οι χιμπατζήδες και οι γορίλες,  οι πιο στενοί συγγενείς του ανθρώπου, έχουν 24 ζεύγη. Τι απέγινε το χρωμόσωμα που λείπει; Χάθηκε;

Η αλήθεια είναι πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει. Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα, ήταν η ένωση δύο χρωμοσωμάτων μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα, το "διπλό" ανθρώπινο χρωμόσωμα, είναι το χρωμόσωμα 2, όπως ορίζεται η αρίθμηση από τον καρυότυπο.Τα τελομερή όπως είδαμε, βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων. Στο ανθρώπινο χρωμόσωμα 2 τελομερή υπάρχουν τόσο στα άκρα όσο και στο εσωτερικό, γεγονός που αποδεικνύει την ένωση.

Η ένωση χρωμοσωμάτων δεν είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο. Είναι εντυπωσιακό πως τα φέρει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός υγειών ενηλίκων χωρίς προβλήματα. Αν ο άνθρωπος και οι άλλοι πίθηκοι είχαν κοινό πρόγονο, θα ήταν λογικό η ένωση των χρωμοσωμάτων να είχε συμβεί στους προγόνους. Οι τεχνικές ανάγνωσης του γονιδιώματος που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια βοήθησαν στον έλεγχο αυτής της υπόθεσης. Βρέθηκε πως στο ανθρώπινο χρωμόσωμα 2, υπάρχουν τα σημάδια που δείχνουν πως συνέβη η ένωση, με την ύπαρξη των τελομερών στο μέσον του χρωμοσώματος. Το 2005 ελέγχθηκε η υπόθεση ξανά όταν μια ομάδα επιστημόνων ολοκλήρωσε την χαρτογράφηση του γονιδιώματος των χιμπατζήδων και ήταν πια εύκολο να γίνει λεπτομερής σύγκριση με το ανθρώπινο γονιδίωμα. Επετεύχθη έτσι η ταύτιση του χρωμοσώματος 2 του ανθρώπου με 2 ξεχωριστά χρωμοσώματα του χιμπατζή.

Στο discovermagazine.com υπάρχει αναλυτικά η διαδικασία δημιουργίας του χρωμοσώματος 2, ενώ στο παρακάτω βίντεο, ο Ken Miller το αναλύσει μέσα σε λίγα λεπτά.