Homo sapiens ή Pan sapiens ;

Η τίτλος του άρθρου θα μπορούσε να είναι κάλλιστα, Pan sapiens ή Homo troglodytes (ή Homo paniscus). Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τον Jared Diamond (Αμερικανός φυσιολόγος) αυτά τα τρία είδη  αποτελούν δύο ξεχωριστά γένη, αλλά θα μπορούσαν να είχαν καταταχθεί ως ένα. Δύο είδη χιμπατζήδων λοιπόν, που ανήκουν στο γένος Pan και ένα είδος ανθρώπου που ανήκει στο γένος homo αναγνωρίζει η συστηματική κατάταξη. Γιατί όμως θα μπορούσαν (ή θα ήταν πιο σωστό) να κατατάσσονταν ως ένα γένος;

Οι λόγοι είναι αρκετοί.Ας δούμε λίγο τι συμβαίνει.

Η επιστήμη μπορεί να μας δείξει σήμερα, πότε δύο διαφορετικά είδη διαχωρίστηκαν (πότε έζησε ο κοινός τους πρόγονος). Η τεχνική που έλυσε τα χέρια των βιολόγων λέγεται μέθοδος του μοριακού ρολογιού. Χρησιμοποιεί στοιχεία απολιθωμάτων και γνωστούς ρυθμούς μεταβολής κάποιων μορίων και συνδυάζοντας τα αποτελέσματα, προσδιορίζεται ο χρόνος που δύο είδη (ή δύο γένη κλπ) χωρίστηκαν.  Τέτοιες  μελέτες έδειξαν ότι ο κοινός πρόγονος ανθρώπου και χιμπατζήδων έζησε περίπου 7 εκατομμύρια χρόνια πριν.  Ο κοινός πρόγονος των δύο ειδών χιμπατζήδων που υπάρχουν σήμερα έζησε περίπου 3 εκατομμύρια χρόνια πριν, ενώ ο κοινός πρόγονος των γορίλων και του κοινού ανθρώπου-χιμπατζήδων περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια πριν. 

Εξ΄άλλου με μεθόδους υβριδισμού του γενετικού υλικού βρέθηκε πως το DNA ανθρώπου και πιθήκων διαφέρει λιγότερο από 2% (το ποσοστό είναι πιο κοντά στο 1.6%). Ο γορίλας διαφέρει περίπου 2,3% από τον άνθρωπο και τους χιμπατζήδες, ενώ τα δύο είδη χιμπατζήδων διαφέρουν μεταξύ τους κατά 0.7%. Αν δούμε τα ίδια γεγονότα με αντιστροφή της διατύπωσης – δηλαδή κατά πόσο μοιάζουν και όχι κατά πόσο διαφέρουν- φαίνεται πιο εύκολα το εντυπωσιακό του γεγονότος. Τα δύο είδη χιμπατζήδων έχουν κοινό το 99,3% του DNA τους, ο άνθρωπος με τον γορίλα «μοιράζεται» το 97,7% και ο άνθρωπος με τον στενότερο συγγενή του στο ζωικό βασίλειο, τους χιμπατζήδες, είναι κατά 98,4% όμοιος!!!

Η επιστήμη έδειξε πως δεν διαφέρει ο άνθρωπος και πάρα πολύ από τους χιμπατζήδες... σίγουρα διαφέρει λιγότερο από ότι διαφέρει από άλλα ζώα. Υπάρχουν άλλα είδη (πουλιών κυρίως) που ταξινομήθηκαν στο ίδιο γένος ενώ η γενετική τους απόσταση είναι από μεγαλύτερη έως σημαντικά μεγαλύτερη από την γενετική απόσταση του ανθρώπου και των χιμπατζήδων.

Έχει σημασία τελικά πως θα καταταχθούν αυτά τα είδη; Μάλλον μικρή....το σημαντικότερο είναι να συνειδητοποιήσουμε ποια  η θέση του είδους μας σε αυτόν τον πλανήτη και ποια η σχέση του με τα άλλα ζώα. Ίσως γίνουμε λίγο καλύτεροι...

Homo ή Pan; χμμμμ....