"Αναζωογόνηση γηρασμένων βλαστοκυττάρων"

Αδιαφοροποίητα εμβρυικά βλαστοκύτταρα. Ερευνητές στην
Γαλλία κατάφεραν να  "αναζωογονήσουν" γηρασμένα
βλαστοκύτταρα από ηλικιωμένους ασθενείς

του  Marlowe Hood

Παρίσι : Γηρασμένα κύτταρα ηλικιωμένων ασθενών μετατράπηκαν με επιτυχία σε νεαρά, χωρίς να ξεχωρίζουν από κύτταρα που βρίσκονται σε εμβρυονική κατάσταση. Η τεχνική περιγράφηκε στο περιοδικό  Genes & Development και ανοίγει έναν νέο δρόμο στην αναγεννητική ιατρική. ειδικά για τους ηλικιωμένους, σύμφωνα με τους ερευνητές.

 "Πρόκειται για ένα νέο παράδειγμα κυτταρικής ανανέωσης", είπε ο Jean-Marc Lemaitre,  ερευνητής στο Ινστιτούτο Λειτουργικής Γονιδιωματικής στο πανεπιστήμιο του Montpellier στη Γαλλία. "Η ηλικία των κυττάρων δεν αποτελεί φραγμό για τον επαναπρογραμματισμό τους."

Τα βλαστοκύτταρα των ηλικιωμένων είναι αναποτελεσματικά

Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα έχουν την δυνατότητα να διαφοροποιηθούν προς οποιονδήποτε τύπο κυττάρων. Αυτό άφηνε προσδοκίες επιδιόρθωσης χαλασμένων οργάνων ή ιστών με υγιή κύτταρα που θα είχαν αναπτυχθεί στο εργαστήριο. 

Όμως το δύσκολο κομμάτι είναι να περάσουμε από την θεωρία στην πράξη ενώ εγείρονται επίσης, θέματα βιοηθικής.

Το 2007 επετεύχθη κάποια ώριμα κύτταρα να επανέλθουν σε πρώιμο, μη διαφοροποιημένο στάδιο. Το γεγονός αυτό ενδυνάμωσε τις προσπάθειες δημιουργίας ολοκαίνουριων μυικών, καρδιακών ακόμα και νευρικών κυττάρων, από κύτταρα του ίδιου το ασθενούς.  

Τα πειράματα μέχρι σήμερα όμως, έχουν δείξει πως οι τεχνικές παραγωγής αυτών των πολυδύναμων εμβρυικών κυττάρων (iPSC) λειτουργούν λιγότερο ή καθόλου καλά σε ηλικιωμένους... κι αυτή η ηλικιακή ομάδα έχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτή την τεχνολογία. 

Νέα συστατικά κατά της γήρανσης των κυττάρων

Το πρόβλημα ήταν η κυτταρική γήρανση, μία φυσική διαδικασία άμεσα συνδεδεμένη με την ηλικία, που μπορεί να πυροδοτήσει την κυτταρική απόπτωση (=προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος). Αυτό συμβαίνει όταν συγκεκριμένοι μηχανισμοί εντός του κυττάρου, υποβαθμιστούν σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι δυνατόν να λειτουργούν σωστά. 

Ο Lemaitre  και οι συνεργάτες του αποφάσισαν να αλλάξουν την διαδικασία παραγωγής ώριμων εμβρυικών κυττάρων, προσθέτοντας 2 νέα συστατικά, γνωστά ως μεταγραφικοί παράγοντες  NANOG και LIN28.

Πειράματα με ανθρώπους ηλικίας 74 ως 101 ετών έδειξαν πως το νέο "κοκτέιλ" δούλεψε σωστά. Αρκετοί δείκτες κυτταρικής γήρανσης, "επανήλθαν" σε πρότερη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των τελομερών.  Τα τελομερή είναι τα ειδικά διαμορφωμένα άκρα των χρωμοσωμάτων (σαν την άκρη των κορδονιών στα παπούτσια) που φθείρονται με την πάροδο του χρόνου. 

Επαναφορά των δεικτών γήρανσης

Τα τελομερή και η τελομεράση (το ένζυμο που ρυθμίζει τα τελομερή) αποτελούν βασικούς παράγοντες της μακροζωίας. Κάθε φορά που το κύτταρο διαιρείται τα τελομερή φθείρονται σε κάποιο βαθμό. Η ρόλος της τελομεράσης είναι να διορθώνει την φθορά. Όταν μετά από κάποιες κυτταροδιαιρέσεις τα τελομερή έχουν φθαρεί σε τέτοιο βαθμό που δεν επιδιορθώνονται, το κύτταρο πεθαίνει.  

Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύθηκε, το προφίλ της γονιδιακής έκφρασης, τα επίπεδα του οξειδωτικού στρες και ο μεταβολισμός των μιτοχονδρίων (εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου) "ανανεώθηκαν κι αυτά. 

"Οι δείκτες γήρανσης του κυττάρου εξαλείφθηκαν" είπε ο Lemaitre. "Τα iPSC εμβρυικά κύτταρα που δημιουργήθηκαν μπορούν να παράγουν λειτουργικά κύτταρα όλων των τύπων με την ικανότητα να πολλαπλασιάζονται και να ενισχύουν την μακροζωία. "

"Αντιστρέφοντας την φυσιολογία της γήρανσης των κυττάρων" πρόσθεσε, " πιθανώς θα στοιχειοθετήσει μία ιδανική κυτταρική στρατηγική ανάπτυξης θεραπείας σε ηλικιωμένους ασθενείς."

Παρ' όλα αυτά, παραμένει ένα μεγάλο κενό ανάμεσα στην θεωρητική και την πρακτική (θεραπευτική) εφαρμογή της μελέτης, δήλωσαν οι ερευνητές. Πειράματα που διεξήχθησαν πρόσφατα σε ποντίκια, δείχνουν πως η παραγωγή ώριμων εμβρυικών κυττάρων κρύβει κι άλλους φραγμούς. Ορισμένοι τύποι iPSC βλαστοκυττάρων μπορεί να απορριφθούν από το ανοσοποιητικό σύστημα ακόμα κι αν προέρχονται από τον ίδιο οργανισμό"

Η μετάφραση έγινε από το cosmosmagazine.com